Bevrijdingsfeesten, 1945

©: Adrie Holwerda-Nieuwland

Bevrijdingsfeest 1945

Beide foto’s berichten van de feestelijkheden in augustus-september 1945.

Hoewel Easternijtsjerk al op zondag 15 april werd bevrijd toen onder kerktijd de Canadezen met hun gevechtswagens door het dorp reden en de vrede officieel werd op 5 mei, werden de bevrijdingsfeesten feesten goed voorbereid. Op 29 juni stond al een aankondiging in de Dokkumer Courant en werden de leden van het Oranjebestuur (dorpsbelang bestond nog niet) genoemd.

Na afloop van de feestelijkheden stond er een uitgebreid artikel in de krant waardoor we goed ingelicht zijn omtrent de feestelijkheden. Het valt op dat de feesten op het tijdstip gevierd worden waarop anders de verjaardag van de koningin gevierd werd: 31 augustus, verjaardag van koningin Wilhelmina. Dat lijkt ook logisch gezien de tijd die nodig was om uitvoerige voorbereidingen te treffen. Daarnaast was natuurlijk het Oranjebestuur de organisator!

Zoals nu nog steeds was ook toen al de optocht met versierde wagens een belangrijk onderdeel van het feest. Zoals nu nog steeds werd ook toen al een uitgebreide rondrit gemaakt langs de buurdorpen! Dat er maar liefst 35 wagens deelnamen aan deze optocht zegt veel over de bereidheid van de dorpsgenoten om de handen uit de mouwen te steken voor een geslaagde feestelijke optocht: ook dat is nog steeds het geval!

Nu naar de bewaard gebleven foto’s. De winnaar van de eerste prijs is de foto met de wagen waarop allemaal ambachten werden uitgebeeld. De titel van de wagen was ‘Wint de Vrede’ en de spreuk onderaan de wagen (niet zichtbaar achter de zittende ‘ambachtslieden’) was: “Met man en macht, door eigen kracht, zal Nederland herrijzen”. De wagen was zodanig opgebouwd dat er midden op de wagen een wand stond waarop aan beide kanten beelden uit “Herrijzend Nederland” waren afgebeeld. Daarvoor zaten de jongemannen die allemaal een beroep uitbeeldden. Op de foto is de kant te zien waarop een haventoneel is afgebeeld met schepen en kranen. Dat fraaie schilderwerk werd gedaan door Piet Boon, onderduiker bij Pieter en Ymkje Terpstra, kruideniers in het pand aan De Buorren waar Jappie en Annie Tanje nu wonen. Dit pand was jarenlang een kruidenierszaak. Piet Boon is trouwens later met de dochter van Pieter en Ymkje getrouwd en woonde in Den Helder.

De volgende personen zijn te herkennen:

Op de wagen van links naar rechts: Oege Hoekstra, Pieter Holwerda, Frans Bosch, Meint Dijkstra, Daniel Sijtsma (bovenaan met zeis) en Jappie Holwerda

Voor de wagen: Geert Sijtsma (met hoed, hij was de chauffeur), Ruurd P. Torensma, Harm Holwerda, Minne Poutsma, Siemen de Vries, Piet Boon, Geert Sijtsma, Yme Eelkema. Naast de wagen, op de rug gezien en met een geweer in de hand politieagent Tolman, met een sigaret Foppe Heeringa en helemaal rechts Jaap Berga

Ook de tweede prijswinnaar had als onderwerp de herwonnen vrede en de opbouw na de oorlog. De wagen kreeg als titel mee: VREDE.

Links vooraan, zittend naast “2e prijs”: Geertje Sijtsma (later Ritsma) en Trientje Holwerda (later Hoekstra). Het kleine meisje rechts daarachter is Tietje Jousma (later Buursma).

De drie middelste dames, op de knieën vlnr: Doet Klopstra (later Miedema), Rinske Rispens (later Bierma) en Tietje Bosgra (later Terpstra).

De achterste twee dames, staand: vlnr: Riemke Bosgra (later Feenstra) en Jenny Rispens (later Dijkstra).

De koetsier, staand naast de wagen is Lieuwe Jousma. De foto is genomen op de Boate’ Hoeke, links het huis op de hoek (Langgrousterwei 1) met daarvoor de elektriciteitspaal, dan de slagerij van Tjeerd Holwerda, nu mevrouw Postmus-Kooistra en het huis van Jappie Poutsma. Van de boerderij van Pieter en Hanneke Postma is nog een klein stukje te zien.

De derde prijs werd gewonnen door ‘De Skotsploech’. Er staan nogal wat dames en heren op die later mee zouden spelen in desuccesvolle revue ‘Bûnte Flinters’ van Jaap Hartmans met muziek van Evert Blom.

Achter vlnr: Brechtje Bergema-Haaima, Jelle Walda, Monte Gardenier, Fokje Gardenier-van der Lei, Anna Slim-Sevenster, Cornelis Slim, Lolke Bergema, Foekje Gardenier-Hoogland, Ymkje Terpstra-Haaima, Pieter Terpstra, Anne Wiersma, Maaike Wiersma-Faber, Hiltje Holwerda-Hoogstra, Fokke Noordenbos, Sjoerd Sipma, Jantje Blom-Sipma.

Accordeon: Aant de Vries

Vlag: Aaltje Kingma-Bosch

Viool: Kees Grunstra.

Er is ook nog een foto bewaard gebleven van “De Elf Provinciën, de Koningin en twee hofdames” tijdens dezelfde optocht. De foto is genomen op de Boate’ Hoeke, voor het huis van Jappie Poutsma. Toen woonden daar Folkert en Sijtske Sijtsma. Het huis ernaast dat dwars op de straat staat was van slager Holwerda, nu staat daar de nieuwe woning van Geertje Postmus-Kooistra. Van het huis op de hoek van de Langgrousterwei is nog net een stuk dak met schoorsteen te zien.

Afgebeelde personen:

Boven van links naar rechts: Rieke Miedema (dienstmeid bij de dominee), Anna Holwerda, Anne Faber, Wapke Visser

Tussen de rijen: Nynke Nieuwland, Dirkje Heeringa (door deze rol als koningin heeft ze lang de bijnaam ‘de keninginne’ gedragen), Trijntje de Vries

Voor: Ko (Koosje) Landman (zuster van Trui Elzinga-Landman, het gezin was geëvacueerd en woonde in de ‘tapkamer’ van de herberg-timmerwinkel van de Jousma’s, nu Attent van Jan Mook aan De Lyts Ein), Sibbeltje Lolkema, Martha/Martsje Holwerda, Baukje Cuperus, Jetske de Vries, Tietje Dijkstra en Jitske (Zus) Postma.