Foeke Sjoerdsstrjitte - De foto's
Foeke Sjoerdsstrjitte, 1923.
Een paar jaar voordat deze foto werd gemaakt, in 1919, was de gracht rondom de in 1913 nieuw gebouwde pastorie (geheel links) gedempt na een aantal dodelijke ongevallen waarbij mensen bij nacht en ontij in deze gracht zijn verdronken. De gracht liep helemaal om de pastorie heen, een dam aan de voorkant gaf toegang tot het terrein van de pastorie.
Vanwege de gracht die vanuit het dorp toegang gaf tot het riviertje de Peazens woonden er in deze straat lange tijd een aantal schippers. Trouwens er was een tijd dat in de huizen van deze straat bijna allemaal middenstanders woonden, van schoenmakers, bakkers tot aan onderwijzers en chirurgijns!
Het hervormd verenigingsgebouw in het midden van de foto werd in 1911 gebouwd en in 1959 vergroot.
In het huis op de hoek rechts (onzichtbaar) woonde eens Foeke Sjoerds, schoolmeester en geschiedschrijver, vandaar de naam van deze straat.
De school was het eerste gebouw aan de rechterkant van deze straat; zijn er daarom zoveel kinderen te zien?
Voorheen noemde men deze straat soms De Terp, maar vaker “It Lykpaad” omdat elke begrafenisstoet hierlangs naar het kerkhof werd geleid.
Foeke Sjoerdsstrjitte, 1937.
Deze straat kreeg in 1974 de naam van schoolmeester-historieschrijver Foeke Sjoerds toebedeeld. Foeke woonde in het huis op de hoek van deze straat met De Buorren, de school was het eerste gebouw aan de rechterkant van de straat; nog net is helemaal rechts daarvan een stukje (hoge) muur te zien.
Bij oudere Oosternijkerkers staat deze straat (nog steeds) bekend als De Terp: wij wonen op de terp, zeggen ze dan. Deze naam is mogelijk afkomstig van een stukje weiland achter deze huizen dat rond 1700 ‘De Turp’ werd genoemd. In 1965 is deze naam ook gebruikt voor het toen gebouwde dorpshuis De Terp (tegenwoondig is dat Streekhûs De Terp) achteraan in deze straat, waarbij naast schuilplaats tegen water ook gedacht werd aan een plaats van samenkomst.
Een derde naam die voor deze straat is gebruikt, is het ‘Lykpaad’. Deze naam is afkomstig van het aloude gebruik om elke begrafenisstoet naar het kerkhof langs deze straat te leiden. Deze straat was toen nog maar een smal pad naast de hier in 1919 gedempte gracht om de pastorie. Zie ook de foto hierboven. Er zijn vier oude ansichten bekend van deze straat, de andere twee staan hieronder.
Foeke Sjoerdsstrjitte 1948.
De derde foto van deze straat, nu van net na de oorlog. Dat is goed te zien als deze foto vergeleken wordt met die van 1937: vrijwel alle bomen zijn verdwenen, opgestookt in de kachel tijdens de koude oorlogswinters toen er gebrek aan brandstof was.
Links het in 1911 gebouwde lokaal van de hervormde gemeente, bereikbaar over een pad tussen twee hoge heggen door, vanaf De Buorren. Dit donkere weggetje was een geliefd plekje voor de jeugd: verliefde paartjes waren hier na de vergaderingen van de jongelingenverenigingen onttrokken aan de ogen van nieuwsgierige voorbijgangers!
De straat is na de demping van de vaart in 1919 nog steeds niet gevloerd (dat zou pas in 1955/6 gebeuren), alleen langs de huizen is een pad aangelegd, afgescheiden door een rij karakteristieke witte paaltjes.
Het eerste huis rechts is de bakkerij van Symen Boersma, in 1949 opgevolgd door zijn schoonzoon Siemen Heeringa.
Twee huizen verder staat een hoog gebouw van twee verdiepingen, voorheen een herberg waarbij de herbergier en zijn gezin mogelijk op de eerste verdieping woonde. In 1948 woonde hier het gezin van Boate Nieuwland (tot 1952).
Helemaal achteraan het hek om de Doktersfiif, het weiland van vijf pondemaat groot waar voorheen dokter Fehrman zijn paarden liet grazen. De wapperende was daar aan de lijn vormde soms een beletsel voor de Meinsma’s als zij naar dat land wilden om de koeien te melken: ze moesten eerst die was van de lijn halen anders durfden de paarden daar niet langs!
Foeke Sjoerdsstrjitte, 1957.
De laatste foto van deze straat: wat is er veel veranderd in 10 jaar tijd! Voor het eerst is de weg gevloerd, dat gebeurde tijdens de aanpassing van de straten in het dorp in 1955-56. De straat kwam 20 cm hoger te liggen waardoor er allemaal hogere stoepen voor de huizen moesten worden aangelegd, anders stroomde het water zo vanaf de straat de huizen binnen!
De beschermende heg voor verliefde paartjes is verdwenen want er is een nieuwe ingang gemaakt voor het hervormde lokaal aan de straatkant (in 1959 werd het lokaal vergroot met een hal en een aanbouw naar achteren).
De oude bakkerij is afgebroken en op dezelfde plaats veel hoger opgebouwd door de pas zelfstandig geworden timmerman Harm Holwerda; op de foto legt schilder Eelke de Vries de laatste hand aan het schilderwerk.
De oude herberg is ook verdwenen en het huis is met dezelfde stenen een stuk lager weer opgebouwd voor Geert en Sijke Torensma door timmerman Simen Zijlstra.
Het pand ernaast, links van de lantaarnpaal, werd in 1912 door kleermaker Yme Veenstra gebouwd en zijn weduwe, ‘kleanmakkers’ Duodsje’, heeft er tot 1948 gewoond. Nadien woonde ‘baas bliksem’ er, smid Anne van Driesum die zijn bijnaam dankte aan de stevige woorden die hij gebruikte als het niet lukte als hij paarden aan het beslaan was. Na 1972 woonde Walter Heintze er, de eerste buitenlander die een tweede huis in Easternijtsjerk had.
Mooi is dat de oude naam van de straat hier voor het eerst op een foto staat genoemd.
