Welkom

Maar welk huis? En wanneer? Deze vraag werd gesteld aan de volgers van mijn Facebook-pagina. Achter op deze foto staat ‘Afbraak in Oosternijkerk’, maar geen naam of adres. ’t Is dus de vraag welk huis is dit? In de loop der jaren zijn natuurlijk meerdere huizen afgebroken, maar niet van elke afbraak is een foto gemaakt (denk ik). De directe omgeving geeft alleen een woning aan de rechterkant te zien. Daarbij lijken beide woningen in het verlengde van de straat te staan. Daarom heb ik een suggestie: De Buorren 15, met rechts de woning van Jappie Tanja, voorheen een kruidenierswinkel/supermarkt. Aan De Buorren 15 stond eerst een boerderij, het achterste stuk daarvan ging in 1901 verloren door brand. Het voorste stuk, het woonhuis aan de weg, bleef bewaard en werd later in tweeën bewoond. Jarenlang na de afbraak van ook deze twee woningen bleef het terrein leeg. Dat inspireerde de buurtvereniging om tijdens de dorpsfeesten van 1979 hier een camping in te richten! Er kwamen vele reacties op de vraag naar het juiste huis dat werd afgebroken. ‘Daar woonden Jelle en Afke de Vries aan de linkerkant en Wessel en Tet Dijkstra aan de rechterkant, naast de winkel van Tanja. Ik ben er geboren in 1947. (Anneke Wolsink-Dijkstra).  Mijn eigen idee was al De Buorren 15 en velen waren het met mij eens, ook de huidige bewoners. Bij toeval vond ik nog een foto van dit pand toen het er nog redelijk uitzag, 1965. Het is bij vergelijking tussen de beide foto’s volstrekt duidelijk dat dit pand bedoeld wordt met de ‘afbraakfoto’. Blijft de vraag wanneer was dat? In ieder geval ná 1973 en vóór 1979 toen er Camping De Puinhoop werd gecreëerd. Wie weet het nauwkeuriger?Gaatske Jongeling schrijft: Jelle de Vries, de leedaanzegger,  woonde er met zijn vrouw, maar hij is verongelukt op Ald Tún. Weet niet of zijn vrouw er nog lang heeft gewoond. Was hij niet de man die deur aan deur kwam zeggen als er iemand overleden was? Ik zelf werkte toen ernaast bij Fam. Adema in de Winkel. Denk zelf dat het 1977 was, maar weet het niet zeker.We houden daarom als jaar van afbraak 1977 aan.

Aan het ontbreken van bomen op het kerkhof bij de Sint Cecilia is te zien dat deze foto na de oorlog is gemaakt (in 1963). Kerkvoogd Gerrit Gardenier schrijft in de notulenboeken van de kerk over de oorzaak daarvan:  ‘In den winter van 1944-1945, de laatste winter van de Duitsche bezetting, bestond er in ons dorp groot gebrek aan brandstof, aangezien heelemaal geen kolen of turf werd aangevoerd. Degene, die één of meer boomen op hun erf hadden, offerden deze voor verwarming en eten koken, doch een groot deel van de bevolking was hiervan verstoken. Om diefstal van hekken, stekken, telefoon- en radiopalen zooveel mogelijk te beteugelen, werd op initiatief van de beide kerkeraden van ons dorp, een commissie gevormd, welke van de ingezetenen, die ruim van boomen waren voorzien, voor 6 cent per kilo boomen kochten. Deze werden dan voor rekening van bovenvermelde commissie gerooid en in stukken gezaagd en voor 9 cent per kilo gedistribueerd aan hen die beslist gebrek hadden. Onze kerkvoogdij heeft voor dit doel 2 boomen op het kerkhof en 1 in de pastorietuin afgestaan.Om dezelfde reden, heeft onze kerkvoogdij in de maand Mei, dus na de bevrijding van ons land, aan 19 gezinnen van onze gemeente 80 kilo en aan 7 gezinnen elk 50 kilo verstrekt, tegen de prijs van 5 cent per kilo.  Oosternijkerk, 21 Mei 1945. G. Gardenier, Adm. kerkvoogd.’ Gelukkig werden de prachtige rode beuk en de majestueuze essen niet gerooid in de pastorietuin en kunnen we daar ieder voorjaar nog van genieten als de lichte bijna doorzichtige blaadjes weer aan die bomen verschijnen!!

Zoek de verschillen! De eerste foto is handmatig ingekleurd: of de kleuren overeenkomen met de werkelijkheid lijkt mij sterk. Zo zijn de dakpannen van café Het Hoekje vast verkeerd ingekleurd, die horen donkerblauw te zijn. Het huis er links naast, De Buorren 1, is in 1937 helemaal verbouwd, het was een boerderij waarin een wagenmakerij was gevestigd. De bakkerij daar weer naast werd eveneens in 1937 helemaal verbouwd waarbij de oven naar achteren werd verplaatst. Het allereerste huis rechts, Roptawei 2, was destijds de slagerij van Tjeerd Holwerda, staat net niet op de tweede foto. Op de tweede foto belemmert het huis van de familie Post het zicht op de Sint Cecilia, alleen de toren steekt er net boven uit. In 1928 stond daar nog de in 1929 in brand geraakte boerderij van de familie Gerrit Heerma. Net rechts naast de wegwijzer stond nog de woning van Tjalling Holwerda, nu de bleek van De Buorren 4. Het driehoekje midden op de Boate’ Hoeke met prachtige lantaarn is ook verdwenen, opgeofferd aan de vooruitgang. Over deze foto’s kwamen verschillende omerkingen binnen:Janke Elzinga-Bosma merkte over de tweede foto op: Onderste foto is vast gemaakt op de dag van de tulpenrally toertocht, tulpenslingers verkopen! Ja, die heb ik ook wel gemaakt!Mintsje-Afke Jongeling zag de mooie brommers bij het café staan.Bij Jetske van der Woude kwamen door deze foto’s prachtige herinneringen naar boven.

Op de hoek Langgrousterwei-Grytsjewei staat een keurig, in oude stijl opgetrokken, ‘gardeniersspultsje’. Aan de stenen is te zien dat het boerderijtje nog niet oud is, dat klopt want de voorganger van dit gebouw is in augustus 1979 afgebrand. Al vrij snel daarna werd op dezelfde plek dit nieuwe huis neergezet. Toen dominee De Jong-ter Steege er woonde, kreeg het de naam ‘Pastorale’. Voor de woning stond een prachtig stel vrij grote bomen. De Jong vond dat hij er last van had, de voorkant van het huis staat vrijwel geheel op het zuiden, en kapte de kruin vanaf drie meter hoog uit de bomen. De bomen konden deze aanslag niet aan en gingen dood, hetgeen De Jong op een forse boete kwam te staan: hij had geen kapvergunning aangevraagd bij de gemeente! 

Met z’n vijven op de foto: als vrienden? na een diploma-uitreiking? na de militarie keuring? Het is niet bekend, maar het valt op dat een drietal een speldje op de revers heeft gespeld. Dat is ook vaak te zien op foto’s van zangkoor Sursum Corda. Waren ze op het Zangconcours van Leek en besloten ze om zich samen te laten vereeuwigen? Het is allemaal niet bekend. Wie het zijn? Linksboven is Geert Jongeling en rechtsboven Jaap Bergema. Rechtsonder is waarschijnlijk Piet Buwalda en in het midden mogelijk Dirk Zwart (als je ze vergelijkt met andere foto’s, maar zeker is het niet). De jongeman linksvoor is tot nu toe helemaal onbekend. Wie helpt met de juiste namen?