Welkom

Welkom

Welkom op de site van het dorpsarchief van Easternijtsjerk! Op deze plek zal worden geprobeerd om de geschiedenis van ons dorp vast te leggen. Er is al heel veel materiaal verzameld, maar aan onze dorpsgenoten wordt gevraagd om mee te denken over onderwerpen die nog de nodige aandacht kunnen gebruiken. Te denken valt aan verhalen over vroeger, oude foto's, tekeningen, schilderijen enzovoort.
Bezoekers heten wij hierbij welkom en u vragen wij om zo mogelijk te reageren op wat hier geboden wordt. Op deze manier wordt ons dorpsarchief steeds waardevoller!

 

 


Nieuws:


Uitgelichte vensters:

Deze foto maakte Onno Boersma vanuit de ‘blikke’ van zijn onderwijzerswoning (op nummer 31) richting de andere kant van de straat. Daar (op nr 26) staat de in 1924 gebouwde ‘woning met pakhuis’, zoals de bouwtekening vermeld. Bouwer is Thomas de Wilde in opdracht van F.L. Sijtsma (Frans Lieuwes). Sijtsma had een aardappelhandel met vooral veel contacten met Groninger grossiers. De zonen Lieuwe, Tom en Piet werkten allemaal in het bedrijf.Lieuwe met zijn vrouw Baukje Cuperus waren de laatsten van de familie Sijtsma die dit huis met zijn karakteristieke blinden bewoonde. Er is in al die jaren niet veel veranderd aan het huis dat in 1991 nog werd opgenomen in de MIP-rapportage, maar helaas niet tot monument werd verklaard. Links:Langgrousterwei 53-55, foto winter 1967.Deze foto van Onno Boersma laat een huis zien dat intussen verdwenen is. Het stond tussen de woningen nummer 53 en 55, als het ware in de tuin van nummer 55 (waar kok Kees woont en voorheen Siep Bijland). Het is daar net alsof er nog een klein restant in die tuin te zien is. Heel lang woonde Jan Zuidema op deze plek, maar ook Hendrik en Dieuwke en Jacob Wiebes Holwerda woonden er. Misschien dat Jan Bijland (overleden 1938) en zijn weduwe Trijntje Groen (overleden 1953) nog bij oudere Easternijtsjerksters bekend zijn.Na Trijntje raakte het huis onbewoond, maar het is er nog tot 1968 blijven staan, zoals de foto bewijst. Misschien hebben er nog mensen gewoond en weet iemand dat?   Jannie en Pieter Faber schrijven over dit huis:Hier woonden mijn Pake Jan Bijland en Beppe Trientsje Groen in het eerste huis en omke Klaas Bijland en Moike Jib in het tweede huis.

Tot 1940 stond er op dit terrein nog niets. In dat jaar liet Marten de Jong (in de wandeling Marten Eatses genoemd) er een pakhuis bouwen. Dat gebouw was 16 meter lang en bestond uiteraard uit één bouwlaag. In juni 1940 werd de vergunning verleend, heel bijzonder want in de oorlog was er een bouwstop (zoals de christelijke school ondervond!). Marten Eatses, hij was o.a. graanhandelaar, woonde zelf aan de overkant in een van de woningwetwoningen van 1919. Na de oorlog, in 1950 liet hij in een gedeelte van het gebouw een koestal voor 6 koeien bouwen. In 1955 werd alles veranderd en liet hij pakhuis en koestal verbouwen tot een woonhuis. Dat is de reden waarom dit huis aan de voorkant zo breed is: voorheen was het als pakhuis bedoeld. Bij gelegenheid van de verbouw van pakhuis tot woonhuis werd deze foto gemaakt. Achterop de foto staat:‘Huis omhoog gezet door F. Zoodsma en A. Zuidema, Ezumazijl.’ Zoals duidelijk op de foto is te zien is, werd het dak omhoog getild, waarna de muren werden opgetrokken, het huis werd ‘omhoog gezet’ dus.Na Marten de Jong kwam Jan Wijnsma er wonen en na hem Klaas Wijnsma. Zij bouwden een loods achter de woning waarin kippen werden opgefokt voor de slacht. Vooral bij oostenwind was dat goed te ruiken! Nog weer later werden de loodsen gekocht door Van Kammen en nam Pieter Wijtsma de woning over. Hij bouwde een garage voor zijn autobedrijf achter de woning, een garage waarin na zijn vertrek door een De Jong werd gestoeid met glas en tin. Gosse Wijnsma schreef een opmerking bij bovenstaand verhaal:Pake Gosse Wijnsma kocht dit pand in 1956 en is er een papierfabriek begonnen, die zijn zoon Jan Wijnsma later heeft overgenomen etc

De geschiedenis van deze boerderij kan terug worden gevolgd tot 1511 als het vrouwenklooster ‘Betlehem’ (dat klooster lag bij het tegenwoordige Bartlehiem) eigenaar is. Al gauw wordt de naam ‘Op de Grouw’ voor deze boerderij gebezigd, afkomstig van het hier ‘aangegroeide’ land na de aanleg van de eerste zeedijken (rond 1200). ‘Grou’ komt in dit geval van ‘groeien’. De lange rechte Langgrousterwei wijst ook naar ‘nieuw’ land, evenals de blokverkaveling, vooral aan de westkant van deze weg. De boerderij op de foto moet ongeveer in 1750 zijn gebouwd, maar was in de jaren zeventig van de vorige eeuw, zoals op de foto duidelijk te zien is, behoorlijk in verval. De boerderij was niet meer in gebruik en alleen het voorste gedeelte, de ‘kop’, werd nog als woning verhuurd. Links:Boerderij Langgrousterwei 47, foto 1979.Tijdens de strenge winter van 1978-1979 viel er héél veel sneeuw. Dorpen raakten ingesneeuwd, de militairen ‘schoten’ te hulp, helikopters brachten mensen van onbereikbare plaatsen naar het ziekenhuis, Omrop Fryslân kreeg bestaansrecht. Ook in Easternijtsjerk lag een dik pak sneeuw en bijvoorbeeld de Langgrousterwei was onbegaanbaar. Toch moest over deze weg het brood voor bakker Van Dellen uit Eanjum naar ons dorp worden gebracht. Jelke van der Meulen bracht met de kraan van het loonbedrijf van Frans Postmus uitkomst. Hij slaagde erin via de ‘onbegaanbare’ Langgrousterwei naar Eanjum te rijden en met bakkerskorven vol broden in de laadbak naar Easternijtsjerk terug te keren: bakker Bote van Dellen had weer voorraad in de winkel. Rechts:Boerderij Langgrousterwei 47, foto januari 1984Op 11 januari 1984 stond deze foto in het Friesch Dagblad. In het erbij staande artikel werd verkondigd dat de boerderij afgebroken zou worden om plaats te maken voor een groenteverwerkingsfabriek (later ook wel ‘wortelfabriek’genoemd) van de firma Fatels. Laatste bewoner van de boerderij zelf was Liebe Dirks Weidenaar, daarvoor de familie Anne de Beer die in 1953 emigreerde naar Canada. Voor de oorlog was Siemen Hiemstra er boer, terwijl Aetze Ages en Sjoukje de Jong er tot 1935 boerden.

Wiebe Kuiper begon zijn carrière niet met de autorijschool, maar op het loonbedrijf. Dat is te lezen in het verhaal opgetekend in 2015 door Reinder Tolsma. Daar vertelde vader Douwe Kuiper dat hij de autorijschool in 1963 had opgericht. Douwe vertelde toen ook dat zoon Wiebe begon op het loonbedrijf. Wiebe vertelt dat dit het loonbedrijf van Freark en Lieuwkje Visser in Nes was. Een geweldig eerste werkadres, fijne mensen. Daarna kon hij aan het werk bij Freark de Beer in Eanjum, een neef van Freark Visser. Dat werk sprak wel aan, vooral het tractor rijden en onderhoud. Heit Douwe moedigde dit ook aan.Aan het eind van de zomerperiode werd Wiebe uitgenodigd voor een gesprek op kantoor bij Freark. Hij wilde hem wel in vaste dienst, heel mooi, maar dat was niet wat Wiebe wilde.Hij vertelde heit dat hij op kantoor een gesprek had gehad en een vaste baan kreeg aangeboden. “Nou, wat heb je gezegd??” vraagt heit. Wiebe vertelde dat hij geen vaste baan wilde, maar hij wilde gaan voor rijinstructeur.“Dit komt mij wel uit, dit was ook mijn bedoeling”, zei heit Douwe.Het werk daar was goed, maar ze hadden niet echt een klik met Freark de Beer. Daarom had heit het ook zo aangemoedigd, wetende dat het Wiebe wellicht tot denken zette. Zo vertrok Wiebe bij het loonbedrijf in 1979 om te leren voor rijinstructeur. Maar hij moest eigenlijk wel in de WW vanwege de studiekosten. Wiebe dacht na een bezoek aan het arbeidsbureau dat dit geregeld was, maar werd al snel uit de WW gegooid. Dus eerst geen verdienste.Eerst werd de theorie gehaald, daarna mocht hij stage lopen, dat betekende achterin zitten en meekijken. Maar al snel zat Wiebe voorin en naast de leerling. Anneke van der Zee was aan het lessen en Wiebe had nog geen papieren toen ze werden aangehouden. Wiebe had een goede smoes, maar de politie bleef hen benaderen en opzoeken. Maar de familie hield zijn mond, zei dat degene die naast hem zat een rijbewijs had, maar gaven de naam niet.Vooral moeder kreeg genoeg van het regelmatige politiebezoek. Totdat heit Douwe naar het politiebureau ging; wat daar gezegd of gebeurd is weet niemand, maar de bezoekjes stopten. Samen met heit is er veel werk verzet en de wachtlijsten konden heel lang zijn, soms tot een half jaar. Daarom wilde heit wel iemand in loondienst, maar dat ging niet goed en ze besloten eerst samen verder te gaan. Zus Hillie hielp ook een tijd met les rijden, maar vooral met de theorielessen die werden gegeven in dorpshuis De Terp. Peet Kuiper is met zijn 19e jaar begonnen,  in januari 1986. Beiden hebben ze het plichtsgetrouwe meegekregen van thuis. Was er een baby op komst, dan vond de geboorte plaats ‘tussen de lessen door’. Best wel spannend voor Antje en Grietje.Het was altijd veel te druk, altijd onderweg en de leerlingen gingen altijd voor. Drie lessen in de ochtend, drie in de middag en dan de avond ook nog. En op zaterdag was men zeker niet vrij. Meestal waren de lessen anderhalf uur lang en kostte dat  rond 1980 zo’n 40 gulden, nu is dat 65 Euro per uur. En toch bleef er toen meer over aan verdienste dan nu, zegt Wiebe. Het betekent veel uren maken. En was er iets met de auto aan de hand of moest er onderhoud plaats vinden, dat deed Wiebe dat in de resterende uren.Koffie werd gedronken in Marsum bij It Grauwe Paard, daar was een vaste klantenkring en op zaterdagmorgen stond er een gehaktbal klaar. Wiebe woont sinds zijn trouwen in 1982 aan de Mûnewei 14.Heit Douwe Kuiper woonde tot 1997 aan de Griene Wei 29. Peet en Grietje gingen samenwonen aan de Langgrousterwei 40, maar vóór de geboorte van dochter Paulien verhuisden ze naar de Griene Wei 29. Douwe Kuiper verhuisde toen naar de Doktersfiif. Griene Wei 29  De eerste 10 jaar was Peet in loondienst bij Wiebe, maar deze vond dat Peet beter voor zichzelf kon beginnen. Na een gesprek met de boekhouder had ook Grietje er wel oren naar, het leverde voor beiden voordelen op. Peet nam toen de auto over, de motoren en de kleding etc. En dat verliep prima. Wiebe deed de auto rijlessen en auto met kar / aanhang.Peet deed de auto rijlessen en motor rijlessen. In het begin reden ze Volkswagen Passat Diesel, maar toen Audi ook een Diesel kreeg werd het voor Wiebe de Audi, Peet rijdt nu Volvo ?? Lesauto’s Audi en Volkswagen     Het slagingspercentage  van de rijschool ligt hoog, zo lees ik op hun website. Veiligheid en een gedegen opleiding staan bij hen voorop en een individuele benadering of zelfs extra begeleiding. Beiden hebben nooit spijt gehad van hun beroepskeuze, het is een prachtig vak. Maar Peet vertelt dat hij het er soms wel moeilijk mee had, vooral als iemand zakte. Dat kon hij moeilijk van zich af zetten. Er ontstaat altijd een vertrouwensband; je hoorde soms meer dan de eigen ouders, van spanningen thuis of thuis niks mogen, de jeugd is kwetsbaar in zo’n leeromgeving en daar ga je zorgvuldig mee om. Het is vaak geheimen delen en vertrouwen opbouwen en deze vooral niet schaden.Achterin mee rijden bij het rijexamen deden ze amper, maar als de leerling het wil dan hebben ze daar recht op en kan het soms ook helpen. Toen Wiebe nog met zijn vader alleen werkte ging alle verdienste in het bedrijf zitten. Heit Douwe was een ‘nachtdenker’ en riep Wiebe soms al vroeg uit bed, omdat hij weer iets had bedacht wat hij wilde delen ’s morgensvroeg. Eénmaal waren Peet en Grietje op vakantie en kreeg Douwe een eenzijdig ongeluk in Ee, hij zou de beurs uit zijn kontzak halen en reed tegen een paal waardoor de hele zijkant beschadigd was. Ze hadden op vrijdagavond een nieuwe auto gekocht, maar die moest wel de volgende ochtend klaar zijn om te lessen, dus ging Wiebe ’s nachts de dubbele bediening nog inbouwen. Peet kreeg een ongeluk in de vakantieperiode op de weg van Nijewier naar Mitselwier. Dit was in zijn verkeringstijd ( wellicht met vlinders in de buik). De lesauto werd opgetakeld en naar Ingwierrum gesleept. Maar toen was er geen lesauto en Peet moest om 7 uur les rijden met iemand. Douwe was met een bootje ergens bij Earnewâld met de sleutels in zijn zak van de lesauto en het hek, waarachter de auto geparkeerd stond. Peet en Antje besloten ’s avonds nog een bootje te huren en zijn er in de vroege ochtend naar toe gevaren. Om vijf uur in de ochtend stonden ze bij heit en mem om de sleutels: “niet teveel vragen, we hebben de sleutels nodig van auto en hek” en ze vertrokken weer. Zo stond Peet stipt om zeven uur bij de leerling voor het huis. Na de les bleek zij niets te hebben gemerkt: “de auto heeft dezelfde kleur, oh ja de bekleding is wel wat anders”. In 1980 is Wiebe begonnen en nu 45 jaar later stopt hij met lessen, althans hij neemt sinds de zomer van 2024 geen nieuwe klanten aan, maar heeft nog 14 personen die hij begeleidt totdat ze geslaagd zijn. Dan is er alle tijd voor zijn grote hobby’s, eerst was dat vooral motorcross waar dochter Marielle ook goed in was en nu zijn dat oude brommers. Daar kunnen de komende tijd steeds meer vrije uren aan worden besteed. Al die jaren deed Wiebe het onderhoud van de auto’s. Wiebe zijn hobby; 3 kreidlers 2 keer een rs dot, 50 cc motor en een brommer met trappers uit 1974  Peet zijn hobby is bus rijden. Dit doet hij voor de BIRWA. Hij bestuurde bij het vorige dorpsfeest de bus / versierde wagen van de jeugd genaamd “ Het Drankorgel”, welke ook een rol speelde bij de elf-steden- zwemtocht van Maarten van der Weide. En hiermee ook in het nieuws kwam. Peet doet voornamelijk in het weekend ritjes naar De Kuip, Breda, festivals en familiefeesten. Als UDI, Ropta Boys, 55+ of biljarters uit Easternijtsjerk hem vragen rijdt hij vrijwillig voor hen. De bus regelt men / huurt men van BIRWA. Peet bij de BIRWA bus  Opgetekend door Annie Bremer op 13 januari 2025,bijgesteld mei 2025



Nomineer een onderwerp voor deze dorpscanon