Deze foto laat het begin van De Lyts Ein zien. Nou niet helemaal het begin want links staat niet, zoals misschien gedacht wordt, de woning De Lyts Ein 2 (Durk Slager), maar een verdwenen huis, waarover verderop meer. Het was een winkel en stond op de plaats waar nu de tuin van De Lyts Ein 2 is.Voorheen stonden op deze plek aan het begin van De Lyts Ein aan de rechterkant vier huizen. In 1957 werd het huidige huis De Lyts Ein 1 gebouwd, het huis dat ernaast stond is niet weer opgebouwd. Die woning was van bakker Reinder Buwalda die het eerst gebruikte als pakhuis. De weduwe Jan Renzes Postma (Smids-Anna) heeft er daarna jarenlang gewoond.Tot de afbraak in 1957 woonde Mintje Sjoerds Elzinga er en in de jaren 30 Klaas Taekes Lolkema, de melkrijder. Na de nieuwbouw woonde Willem Haaijema er, in ieder geval tot 1974 waarna Ype Heeringa er zeker vanaf 1980 tot 1992 woonde en later nog wel weer eens. Ook Adam Jenszura woonde er nog een tijdje.Op de achtergrond twee zogenaamde A-palen, de bovengrondse elektriciteitsdraden. Ook de telefoon ging destijds nog via een van die draden. Verder (achteraan rechts) de timmerwinkel van Holwerda, voorheen een herberg met aan de wegkant een ‘trochreed’: paard en koetsje konden aan de ene kant naarbinnen rijden en nadat de baas een slokje had genuttigd konden paard en koets aan de andere kant de trochreed weer verlaten. De verdwenen woning links op de bovenste foto zou tegenwoordig De Lyts Ein 4 zijn geweest en was, zoals goed te zien is, vastgebouwd aan De Lyts Ein 2. Heel lang is er een winkeltje in gevestigd geweest. Rond 1900 door Jan Pieters van der Lei gedreven en in 1930 door de zusters Froukje en Hinke van der Lei; zij hadden een kruidenierswinkel, evenals Reino en Anna van der Lei. Nadat Taekele Soepboer er sinds de jaren ’30 woonde, kwam in 1955 Romke Adema naar het begin van De Lyts Ein. Romke en Corrie begonnen hier hun carrière als winkeliers in Easternijtsjerk. Nadat zij in 1965 naar De Buorren 11 verhuisden om daar de kruidenierswinkel over te nemen, stond deze woning leeg. Harm Holwerda gebruikte de woning voor opslag en verkocht het later aan de gemeente. Tjalling Sijtsma kocht daarna de woning voor het symbolische bedrag van 1 gulden weer van de gemeente en brak 1985/6 de woning af: de plek van de woning veranderde in een tuin en dat is nog steeds zo. Foto rechts:Gerrit Bouke Holwerda heeft nog herinneringen aan die oude woning:We hadden op de zolder van deze (afgebroken) woning van ‘79 tot ‘85 een bar gemaakt, genaamd “Calimero Bar” waar we gezellig met de jongens onder elkaar konden zitten.Er zat geen electra meer in dit huis en dat leenden wij van ‘Piet ‘Bakker’. Hij kreeg hiervoor elke week 10 gulden maar toen het lawaai te veel werd kregen wij de stroom van Ype Heeringa. Foto links:Groenteboer Sjouke Stellema uit Peazens doet in 1964 zijn laatste ronde door Easternijtsjerk. Sjouke staat bij de kar en helemaal links Neeltje Rispens, ‘frijfaam’ die in het huisje De Lyts Ein 8 jarenlang voor haar moeder Anna zorgde die 100 jaar zou worden.Van belang zijn de huizen op de achtergrond! De woning met het eerste kajuit vanaf links gezien is de woning De Lyts Ein 2, nu Durk Slager. De kajuit daarnaast is de verdwenen woning die op de eerste foto hierboven nog goed te zien is, maar intussen afgebroken: nu de tuin van de familie Slager. Dan de lange woning boven de kar van Sjouke.  Deze stond ongeveer waar de beide garages van De Lyts Ein 2 en 6 nu staan. Dit lange perceel werd bewoond door meerdere gezinnen en meestal maar voor een paar jaar. Dat de verhuizing meestal in de meimaand viel, wijst op landarbeidersgezinnen. Willem Dirks Seepma woonde er van 1942 tot 1951, Jouke Veenstra in 1952-53, Tamme Pieters Lolkema van 1953-1956 en Jan Aants Post na 1956. Wie er daarna nog hebben gewoond is mij niet bekend evenals het jaar van afbraak want waar dit pand stond was later de oprit naar het boerderijtje van Johannes Hielkes Braaksma, nu De Lyts Ein 6.

Foto rechts.Deze woning werd gesticht in 1896 nadat een voorganger in juni 1894 in vlammen was opgegaan. Die voorganger was langwerpig van vorm en werd door drie gezinnen bewoond. Geert Dijkstra werd de eerste bewoner van deze stelp, hij was klein boer, een gardenier. Hij verkocht in 1910 de woning aan Tjeerd D. Tilkema, die er niet zelf woonde (hij was schilder en brievengaarder), maar het verhuurde aan Klaas J. Elzinga, ook weer een gardenier.In 1947 werd het Klaas (73 jaar) en Grietje (77) een beetje teveel en ruilden ze met het jonge gezin van Sijbe en Gepke Jongeling-Rispens. Die woonden voordien in de driedelige woning hoek de Lyts Ein De Buorren (nu Buorren 16). In 1995 verhuisde Gepke Jongeling, sinds 1976 weduwe, naar Doktersfiif en Gerard en Fokje Torensma werden de nieuwe bewoners. Niet voor lang want in 1996, na precies 100 jaar, werd de stjelp afgebroken en verrees een nieuwe woning als De Lyts Ein 10. Linksonder:De Lyts Ein 9, foto 1980.Het lijkt een zoekplaatje, deze achterkant van De Lyts Ein 9, nauwelijks terug te vinden in het hedendaagse straatbeeld. Links de westkant van De Lyts Ein 7, de voormalige herberg-timmerzaak, woning bij de Supermarkt van Jan en Sjoukje Mook, nu de Buurtsuper. Aan De Lyts Ein 9 was voorheen ook een timmerzaak gevestigd, die van Johannes Murks Kingma. Hij ruilde in 1954 met de weduwe Jousma, zijn buurvrouw. Na twee jaar nam Harm Holwerda die zaak over, maar ook de woning De Lyts Ein 9 kwam in handen van de Holwerda’s, Tjeerd en Hanneke woonden er tot 1985. De voormalige timmerwerkplaats rechts op de foto werd afgebroken en zo kwam er een oprit vrij naar de achterkant van de Holwerda’s waar een opslagplaats kwam (het begin daarvan is op de foto al te zien).

Dit is het eerste van vier blokjes huurwoningen door de Woningstichting Oostdongeradeel in 1972-73 gebouwd. Als adres werd aan deze acht woningen Oosternijkerk J 145 gegeven, en dan achtereenvolgens J 145 A, J 145 B, J 145 C enzovoort. Eerste bewoner was Trijntje Bosgra-Heeringa met haar zes kinderen in de zomer van 1973. Zij woonde in J 145 C.Na 2001 gingen deze woningen de een na de ander over in particuliere handen. De bewoners van het rechtse pand, J 145 F, Reinder en en Joke Tolsma-Visser, zijn de enigen die van begin af aan in hetzelfde huis hebben gewoond, de andere panden gingen, soms meerdere keren, zo langzamerhand in andere handen over. Let ook op de tuinen die in de loop der jaren erg zijn veranderd. Wat die tuinen betreft, dertig jaar later zag die er bij De Lyts Ein 16 heel anders uit dan in 1973. Een door de kinderen uit het bos meegenomen eikeltje was ’spontaan’ uitgesproten en in de loop der jaren uitgegroeid tot een prachtige eikenboom. Helaas kwamen de takken boven het dak van het huis te geraken, hetgeen beschadigingen veroorzaakte, en waren sommige wortels door de aanleg van de oprit zo ingekort, dat omvallen dreigde en moest de boom daarom gekapt worden. Jammer, maar het was niet anders! Een paar magere boompjes proberen die reuzenboom te doen vergeten.

We gaan verder De Lyts Ein op en komen aan de rechterkant als eerste deze woning tegen. Het is de in 1878 door Anne Ypes Jousma gebouwde herberg en timmerzaak. Jousma was eerst herbergier en timmerman op Bollingawier. Hij vraagt de gemeente om de sloot tussen de weg en het land van de ‘Buurefenne’ te mogen dichten. Dat mag en dat zal het begin zijn van de dichting van de gehele sloot langs de rechterkant van De Lyts Ein richting Trijehuzen, waar nog een klein stukje bewaard gebleven is, aan de linkerkant van de weg is er nog een groter stuk sloot over.Tot 1954 bleven er leden van de familie Jousma in de herberg-timmerzaak wonen en werken, de weduwe van Wiltje Annes Jousma als laatste: zij verkocht alles aan buurman Johannes Murks Kingma, in de wandelgangen ‘It Kingmantsje’ genaamd. Johannes Murks Kingma kreeg echter reumatiek en moest de zaak verkopen, het liefst aan een hervormde timmerman (de andere timmerman in het dorp, De Wilde, was gereformeerd), maar toen dat niet lukte kwam hij bij Harm Holwerda en zei: ‘At ik it dan dochs oan in grifformearden ferkeapje moat, dan moasto it mar ha.’  Binnen een week was de koop gesloten. Holwerda verbouwde de woning voor een groot deel en toen de zaken eenmaal goed begonnen te lopen werd ook de oude boerderij afgebroken en kwam er een nieuwe loods voor in de plaats, dat was in 1980. In 1985 nam zoon Tjeerd Holwerda de zaak over en in 2004 verhuisde het bedrijf naar ’t Oogh. De nieuwe bewoners van de voormalige herberg en timmerzaak, Jan en Sjoukje Mook, afkomstig van de supermarkt aan De Buorren 11, veranderden het pand in een supermarkt. Op de foto de in oktober 2004 geopende zaak. Hier de ingang aan de kant van de Buorfinne. Intussen werd in 2024 de winkel overgenomen door Aant Soepboer en werd de nieuwe naam voor deze dorpssupermarkt: De Buurtsuper.Er volgde een verbouwing en de winkel kreeg uiteraard nieuwe kleuren, terwijl de dorpsvlag geregeld in top staat! links de Spar, rechts de Buurtsuper:

Hier fietst schilder Rense Cuperus met een verfblik aan het stuur langs zijn (intussen verdwenen) woning De Lyts Ein 5: niet zichtbaar achter het witte hek. De woning direct naast zijn schouder rechts is intussen verdwenen en heeft plaatsgemaakt voor Buorfinne 26. Gerie de Jong woont daar nu. Destijds woonde hier Meint Gaatses de Jong voor het in 1957 werd afgebroken.Het huis van Cuperus, dus De Lyts Ein 5, is intussen ook verdwenen, daar is nu de tuin van Gerie de Jong, waar nu de coniferen een hoge heg vormen. In 1954 is het achterste gedeelte al weggebroken.Achter de A-paal, links naast Cuperus is de ‘trochreed’ van de herberg van de Jousma’s zichtbaar, nu is daar de Buurtsuper gevestigd. Links:Antje Cuperus en Romkje Noordhuis.De tweede foto is genomen in de steeg tussen de huizen De Lyts Ein 5 en (voorheen) 7. Die woningen zijn intussen allebei verdwenen.De dames poseren even voor de fotograaf maar hebben het eigenlijk veel te druk met de was, gezien de ‘tobbe’ rechts en de vele emmers in het steegje met een nuttige goot om het water te laten wegstromen. Achter de dames hangen nog kleden over het hek. Het was vast op een maandagmorgen! Rechtsonder:Jan ‘e Jeltsje en Keimpkje de Zwart-Pauzenga.Deze dames hebben even tijd voor een praatje met de overbuurvrouw. Jeltje Minnema woonde waar nu De Lyts Ein 3 is en Keimpkje woonde er precies tegenover in De Lyts Ein 6.