Gereformeerd Kerkgebouw, 1928.
Na een lange aanloop kwam in 1890 ook in Easternijtsjerk de Doleantie tot stand. Op 17 maart 1890 werd de eerste kerkenraad bevestigd en al op 16 november van datzelfde jaar kon dit kerkgebouw worden ingewijd.

In 1910 werd er aan de achterkant een lokaal aangebouwd, maar een grotere ingreep was de aanbouw van de rechter zijvleugel in 1939.

De foto is van voor die tijd want rechts is nog het ‘hoge-nood-gebouwtje’ te zien, voor velen noodzakelijk tijdens de soms wel twee uur durende kerkdiensten.

Sinds 2006 is er weer één Protestantse Gemeente in het dorp en kreeg deze kerk de naam ‘De Bining’, daarmee de verbinding uitdragend die na 116 jaar van scheiding weer plaatsvond.

Van het gereformeerd kerkgebouw zijn (mij) een drietal oude foto's bekend. Die worden alledrie in dit venster getoond.

Gereformeerd kerkgebouw, 1948.
Dit in 1890 gestichte kerkgebouw van de gereformeerde kerkgemeente in het dorp is sindsdien een aantal keren verbouwd en uitgebreid: in 1910 met een lokaal aan de achterkant en in 1939 met een zijvleugel.

In 1914 werd een orgelgalerij geplaatst waarop het nieuw aangeschafte Standaard-orgel geplaatst werd. Voor 1914 was er geen orgel en werd gebruikt gemaakt van een voorzanger die de toon aangaf waarna de gemeente, onder aanvoering van de voorzanger, het opgegeven lied kon zingen.

Op de foto staat rechts nog het in 1890 geplaatste ijzeren hek met punten dat nadien vervangen is door een muurtje met twee ingangen.
In 2016 is weer een enigszins vergelijkbaar hek als op deze foto teruggeplaatst.
Ook werd de torenspits onder handen genomen maar de fles met daarin een papier met de namen van de eerste kerkenraadsleden (Durk A. Zwart, Heilco Burger van Raffinus, Douwe Zwart en Lieuwe Ypes Jousma) is niet gevonden. Volgens Geertje Jousma (ze werd 100 jaar!) is in later tijd de torenspits nog eens naar beneden gehaald om gerepareerd te worden door bouwbedrijf De Wilde en is de fles toen wel weer teruggeplaatst.
Het kerkgebouw heette sinds 2006 De Bining maar werd in 2020 afgestoten als kerkgebouw.

Vier vrolijk verklede personen uit Easternijtsjerk die deelnemen aan de optocht tijdens de dorpsfeesten. Bij nadere beschouwing blijken ze ook iets uit te beelden. De meest linkse draagt een kroon, zij zal wel de koningin voor moeten stellen, waarschijnlijk Koningin Wilhelmina want de foto is van voor de oorlog. Dan krijg je iemand die misschien Prins Bernard zou kunnen zijn, dan moet de volgende wel Prinses Juliana verbeelden terwijl de laatste persoon een dienstmeisje kan zijn met op haar armen de eerstgeborene van Juliana en Bernard, de kleine Prinses Beatrix, geboren 31 januari 1938. Waardoor deze foto gemaakt zal zijn tijdens de dorpsfeesten in de zomer van 1938.

Bij navraag onder oudere Easternijtsjerksters blijkt deze gedachtegang te kloppen. De meest linkse persoon is Dirkje Heeringa, bij vele ouderen beter bekend als ‘Tseard ‘e Dukke’ toen ze op latere leeftijd alsnog trouwde met haar overbuurman Tjeerd Jongeling en met hem aan de Ropsterwei 10 woonde. Voor haar kreeg deze optocht op het dorpsfeest nog een staartje want jarenlang droeg zij de bijnaam “De Koningin”.

Prins Bernhard was Eatse de Jong, hij woonde aan De Buorren waar zijn vader Gerrit het postkantoor en een fietsenzaak had. Eatse de Jong vertrok in later jaren naar Franeker waar hij een grote fietsenzaak aan de Voorstraat had. Op de reünie van 2012 was hij nog aanwezig, over de 90 jaar oud.

Doete Bergema, later gehuwd met Aant de Vries, speelde voor Prinses Juliana. Zij woonde toen in het huisje naast De Bining, nu Langgrousterwei 9.

Het kindermeisje met de kleine ‘Beatrix’ op de arm is Sjoerdsje Heeringa, dochter van Hendrik Heeringa en Jelske Visser. Dat gezin woonde in een nu afgebroken huisje dat stond in het grasveldje naast het laatste huis in de Foeke Sjoerdsstrjitte, nr. 13. Dat huisje werd wel ‘De Flinter’ genoemd omdat het zo klein was.

(foto beschikbaar gesteld door Ydske Dorhout-Boersma)

In 1940 bestond de Gereformeerde Kerk van Oosternijkerk 50 jaar. Er werd een herdenkingsdienst gehouden en Meindert Zwart sprak een feestrede uit waarin hij memoreerde: "Het spreekt vanzelf dat er aan de formatie onzer Gereformeerde kerk alhier veel is vooraf gegaan. Een plaatselijke kerk is maar niet een wonderboom, die in één nacht groeit en groot wordt."

Na afloop van de dienst werd nevenstaande foto gemaakt van de kerkenraad, commissie van beheer en twee aanwezige predikanten. Bijzonder op de foto is tevens hoe de kansel er destijds uitzag en dat er nog banken "in het vierkant" stonden.

Boven v.l.n.r.:

Lieuwe Jousma (diaken) was gardenier hoek De Buorren-Grienewei,

Tjipke Montsma (penn. commissie van beheer), boer aan Grytsjewei,

Theunis Faber (diaken) gardenier De Lyts Ein 17,

Anne de Beer (commissie van beheer) boer op Langgrou, waar later de  fabriek van Holland Crop stond, ging na de oorlog naar Canada,

Sietse Blom (diaken) aardappelhandelaar Ald Tún 2,

Folkert Faber (commissie van beheer) gardenier Bollingwier 5 (voorste  gedeelte) ging later naar de Noordoost Polder,

Wessel Rozendal (ouderling) postbode hoek  Terp-Langgrousterwei.

Onder, v.l.n.f.r.:

Gerrit  H. Dekker (ouderling) "dokter Dekker" aan de Mûnewei (nu Sietse en Gerda Wiersma),

Meindert Zwart (ouderling) boer op Langgrou bij de reed naar Sjoorda (nu Jouke Hoekstra),

Jan C. Gilhuis (predikant van  1932-1936),

Maarten Wilschut (predikant van 1936-1940),

Jelte de Wilde (ouderling) gardenier De Buorren (later kapsalon),

Sietse Wiersma (ouderling) "hoofd der school", Langgrousterwei 23.

Deze foto hing jarenlang in de oude consistorie, daarna verdween de foto in een kast in de keuken, later een poos in Het Lokaal. Op een gegeven moment wist niemand meer wie er allemaal op de foto stonden en bij welke gelegenheid de foto was gemaakt. Dat raadsel is nu opgelost.

Een bijzondere foto van een stel keurige heren: bamboe wandelstok in de hand, keurige hoed met strik, een oranje hartje en een medaille op de revers, terwijl de rechtse heren ook nog witte schoenen dragen. Het is het bestuur van de op 28 december 1937 opgerichte Oranjevereniging van Easternijtsjerk op het feestterrein tijdens de dorpsfeesten. Dat terrein is hoogstwaarschijnlijk het weiland naast de boerderij van de man links op de foto Anne Ages de Jong (tot voor kort woonde Jaap Torensma daar), tegenover de Mûnewei. Die boerderij is op de achtergrond nog enigszins zichtbaar. Rechts lijkt een caravan te staan, misschien de tijdelijke verblijfplaats van de heren?

Vlnr: Anne Ages de Jong, Ealse Postmus, Theunis Aukes Faber, Pieter Tammes Lolkema, Kees van der Lei, Frans Sijtsma, Jaap Hartmans. (zie ook de erfgoedmarkers bij onderstaande foto)

(foto beschikbaar gesteld door Alie Bierma-Hartmans, Marknesse)

Deze foto van de gereformeerde vrouwenvereniging werd gemaakt bij een speciale gelegenheid, want zij vierden volgens de Nieuwe Dockumer Courant van 17 november 1988, hun 50-jarig bestaan. In het artikel wordt vermeld dat er 27 dames van de partij waren, ongeveer evenveel als bij de oprichting van deze vereniging in 1938. Het aantal leden is daarna gestaag gegroeid tot een 50-tal, maar nadien is door vergrijzing dat aantal steeds meer teruggelopen totdat de vereniging in (???) werd opgeheven. Je vraagt je af waar de notulenboeken gebleven zijn die duidelijkheid kunnen verschaffen over de juiste data.

Die boeken waren in 1988 nog wel aanwezig want de dames Gerritje Elzinga en Renske Holwerda deden tijdens de feestelijke bijeenkomst (met een broodmaaltijd) in dorpshuis De Terp verslag van de geschiedenis van de vereniging. De dames kwamen in 1988 nog elke veertien dagen in vergadering bijeen. Een vrij nieuw initiatief was toen het bezoeken van ouderen door leden van de vereniging.

Bijzondere aandacht was er voor Baukje Kingma-van der Woude die vanaf het begin lid was geweest van de vereniging. Zij kreeg een speld met inscriptie en een bos bloemen. Ook voor Wietske Montsma was er een bos bloemen omdat zij al 35 jaar lid was.

Na publicatie van het bovenstaande in De Doarpsskille kon de volgende aanvulling gemaakt worden. De vereniging werd opgericht in november 1938 nadat er al vanaf januari van dat jaar vergaderingen waren gehouden. Als naam werd gekozen voor “Onze tijd en onze roeping”, pas in 1953 volgde toetreding tot de bond van gereformeerde vrouwenverenigingen. De vereniging bleef bestaan tot 11 november 2008 toen de vereniging precies 70 jaar oud was en er nog 9 leden waren.

Deze gegevens zijn afkomstig van Baukje Elzinga die er met Gerrie Elzinga voor zorgde dat de notulenboeken terecht zijn. Alle boeken vanaf het begin zijn nog aanwezig en naar het Streekarchief in Dokkum gebracht. Daar liggen door toedoen van Geert en Eelkje Linthof sinds een paar jaar ook alle notulenboeken van de hervormde vrouwenvereniging, terwijl Tine Jousma-Postma ervoor zorgde dat ook de boeken van de opgeheven NCVB daar terecht zijn gekomen. Prachtig dat alle vrouwenverenigingen hun archieven veilig gesteld hebben! 

Boven v.l.n.r.: Aukje Bakker, Riemke Feenstra-Bosgra, Trijntje Heeringa-Bosgra, Baukje Elzinga-Rispens, Geertje Jongeling-de Jager, Pietje Holwerda-Torensma, Tjitske de Vries-Dijkstra en Tine Jousma-Postma.

Midden v.l.n.r.: Gerritje Elzinga-Post , Grietje Bergema-Weidenaar, Renske Holwerda-Triemstra, Gepke Jongeling-Eisinga, Anna Heeringa-Buurmans, Wietske Montsma, Baafke Weidenaar-Talstra, Geertje Buwalda-Braaksma, Baukje Sijtsma-Cuperus, Anneke Braaksma-de Vries, Grietje Weidenaar-Swart, Sibbeltje de Jong-Lolkema.

Voor v.l.n.r.: Jitske Sijtsma-Cuperus, Antje Elzinga-van Huizen, Baukje Kingma-van der Woude, Anna de Jager (de presidente van de vereniging), Anna Post-Vonk, Hieke Kloostra-de Vries, Djoke Visser-Dijkstra. 

Tijdens de laatste vergadering van “Onze tijd en onze roeping” werd een foto gemaakt van de laatste 9 leden, die hieronder te bewonderen is.

Achter: Tine Jousma-Postma, Aukje Bakker, Baukje Elzinga-Rispens, Ydske Dorhout-Boersma, Annie Brouwer-Hansma

Voor: Gerrie Elzinga-Post, Riemke Feenstra-Bosgra, Renske Holwerda-Triemstra en Pietje Douma-Douma.

Zie ook de erfgoedmarkers bij de onderstaande foto's