De Bining - Jubileum organisten
Jubilea organisten Bote Holwerda en Ljibbe Weidenaar
De Protestantse Gemeente van Oosternijkerk vierde in de adventsdienst van afgelopen zondag 8 december 2019 het jubileum van haar beide organisten. Bote Holwerda bespeelt inmiddels ruim 50 jaar het orgel en Ljibbe Weidenaar doet dat al 30 jaar. In april van dit jaar ontvingen ze een muzikaal cadeau in de vorm van een optreden van de Urker Zangers. In de dienst van afgelopen zondag 8 december ontvingen beide organisten de kerkelijke oorkonde en bijbehorende erepenning.
Bote, werd in april 1969 organist. Vanaf zijn negende kreeg hij les van Sjouke Dijkstra. Vanaf zijn veertiende (in 1966) kreeg hij van Siemen Heeringa de orgellessen op het orgel van de voormalige gereformeerde kerk De Bining.
Ljibbe werd in 1989 gevraagd door een wijkouderling die op huisbezoek kwam. Hij speelde destijds populaire liedjes en zat eerder in een muziekgroepje. Het spelen van psalmen en gezangen was echter wel wat anders. Zijn buurman ds. Van der Sloot had echter het volste vertrouwen in hem en zo begon hij te oefenen en te leren.
Het orgel in De Bining veranderde in ’64-’65 van een pneumatisch orgel in een mechanisch orgel. Het orgel dat de organisten bespelen in de St Ceciliakerk dateert van 1813, met een grote restauratie in 1970.
De wijze van orgel spelen veranderde met de jaren, van lange noten naar ritmisch zingen, met nieuwe liedboeken en nieuwe liedbundels. Van twee kerkdiensten op een zondag naar één kerkdienst, spelen in andere kerken, rouw- en trouwdiensten en de bijdrage aan de gemeenteavonden.
De organist let in de dienst op vele dingen. Hij speelt niet alleen de melodie, maar heeft oog voor de tekst en denkt na over de inzet van het lied en de herhalingen. Siemen Heeringa schreef in 100 jaar Gereformeerde Kerk (1990): 'De organist is iemand waar niet altijd op wordt gelet, alleen als er verkeerd wordt ingezet.'
Bote en Ljibbe verzorgen samen de diensten waarbij ze om en om de dienst begeleiden. Waren ze allbei verhinderd, wat eigenlijk nooit gebeurde, dan regelden ze zelf vervanging.
Stilzwijgend, hard werkend, op de achtergrond, maar toonaangevend spel. Ieder op zijn eigen wijze.
Bote is klassiek geschoold en speelt uitbundig. Als het even kan hoort de gemeente hemzelf meezingen bij zijn orgelspel. Ruim voor de aanvang van de dienst is hij in de kerk aanwezig om nog even één en ander door te nemen. Het kost energie, vooral sinds het gehoor veranderd is. De stijl van Ljibbe Weidenaar is iets anders. Hij speelt herkenbaar en met minder versierselen. Van hen beiden maakt Ljibbe het rooster. Ook draagt hij zorg voor het stemmen van de orgels. Ljibbe is handig en bedenkt oplossingen voor problemen. Zo maakte hij recent een zeer praktische spiegel bij het orgel in De Bining om duidelijk te kunnen zien wat er voor in de kerk gebeurt.
Beide organisten hebben veel meegemaakt. Hun verhalen zijn nu beschreven en gaan in het archief, om het voor altijd te bewaren. Mooie verhalen over predikanten, diensten en het werk wat ervoor gedaan werd.
Ljibbe vertelde over een slapeloze nacht vanwege het orgel in de St Cecilia. Vier toetsen bleven hangen en dat terwijl er een begrafenisdienst in de kerk zou zijn.
‘Moarns betiid frege ik oan myn frou Jannie hoefolle elastyk se hie. Wat wolsto dêr dan mei, frege se. Ik wol nei tsjerke ta mei heakjes en elastyk en sil lytse gatsjes yn it hout boarje en elastyk oan de toetsen sette sa dat der dan gjin toetsen hingjen bliuwe by de begraffenis. It is my slagge en by de begraffenis gie it goed. Letter doe’t de oargelstimmer kaam, krige ik in útbrander fan him want ik mocht net gatsjes yn it hout fan it oargel boarje, mar at it net oars kin dan moat jo in oplossing sykje.'
Bote vertelde over een ervaring met ds. Bernard Smilde, Fryske dominee en componist. Na de dienst zei hij tegen Bote “Die ene noot speelde jij niet goed hoor”. “Nee”, antwoordde Bote, “maar het valt ook niet mee om in het Frysk te spelen.”
Beide organisten hebben een hekel aan meerdere mollen en kruisen. Toen Ljibbe in 1998 bijna een jaar ziek was, heeft hij van alle 150 psalmen en 491 gezangen geteld hoeveel regels en lettergrepen ze hebben en daar een lijst van gemaakt. Als er dan op een zondag een onbekend lied was, zochten ze in de lijst of het lied op een andere mooie melodie gespeeld kon worden, die beter te zingen was.
In het oog lopend of onopvallend, samen met predikant en ambtsdragers vervullen organisten een belangrijke taak. Dienstbaar aan de kerkelijke gemeente in Easternijtsjerk.
