Christelijke school - De foto's
Christelijke School, 1923.
De oudst bekende foto van het christelijk schoolgebouw uit 1902 en de oude woning van de hoofdonderwijzer daarvoor. Verder staat er aan die kant van de Langgrousterwei geen enkel gebouw, pas na 1932 zouden daar woningen worden gebouwd.
Aan de linkerkant zijn als eerste twee witte palen zichtbaar, waarschijnlijk de ingang naar de voormalige gereformeerde pastorie, later doktershuis en nog later de garage bij het loonbedrijf van Frans Postmus.
Daarna (bij de fietser) een smal weggetje, nu De Terp, maar destijds It Lykpaad waarlangs alle begrafenisstoeten naar het kerkhof hun weg vonden. Het was erg smal, er liep een sloot langs en voerde helemaal tot aan De Buorren langs de Foeke Sjoerdsstrjitte waar nog de gracht om de hervormde pastorie was.
Voorbij It Lykpaad was er aan die kant van de straat ook helemaal geen bebouwing tot aan de vier blokjes van twee huizen, gebouwd in 1919 door de Woningstichting Oostdongeradeel. Ze zijn in 1975 en 1976 afgebroken, veel bewoners kregen een plekje in de nieuw gebouwde bejaardenwoningen aan Doktersfiif.
Het laatste huis is het boerderijtje van Taeke Pieters Lolkema.
Een stel nieuwgierige kinderen ligt in de berm naast de droge sloot. De straat lijkt nog niet met stenen gevloerd en het smalle paadje links naast de weg werd gebruikt door voetgangers als de hoofdweg slecht begaanbaar was; voorheen was het heel gebruikelijk dat er langs de wegen tussen de dorpen spontaan zo’n smal voetgangerspaadje was gevormd door het vele gebruik door voetgangers, ja er werd toen nog veel gelopen!
Langgrousterwei, 1932.
Aan de rechterkant van de Langgrousterwei is hier nog de sloot te zien, alleen onderbroken door de dam naar het schoolplein (beveiligd met een wit hek!). Het is de school uit 1902, in 1950 vervangen door de Foeke Sjoerds Skoalle. Het hoofdmeestershuis voor de school is nog van 1868 en werd in 1934 vervangen door het huidige, dat niet meer als hoofdmeesterswoning wordt gebruikt (een hoofdmeester is er trouwens niet meer).
Misschien is de foto ook nog van vóór 1932 want verderop staat nu Langgrousterwei 37 en die woning werd in 1932 gebouwd en daar is op de foto nog niets van te zien.
Aan de linkerkant was ook zo’n sloot, bij de lichtpaal onderbroken door het begin van het Lykpaad, recht tegenover de school.
Het eerste huis, nauwelijks zichtbaar, is van 1924. De andere huizen staan in blokjes van twee, steeds bereikbaar dmv een dam over de sloot. Het zijn de eerste huizen van de Woningstichting Oostdongeradeel in Easternijtsjerk, gebouwd in 1919. Ze zijn intussen in 1975-1976 afgebroken en vervangen door een aantal huizen rondom een plantsoentje, dus niet meer langs de straat zoals op de foto.
De grote boom op het eind verbergt een boerderijtje uit 1878.
Achterzijde van de christelijke lagere school, 1934.
Bijzondere opname van de achterkant van de lagere school aan de Langgrousterwei. Deze school is gebouwd in 1902 als opvolger van het eerste schoolgebouw uit 1868 dat slechts uit één lokaal bestond. Rond 1890 is er wel een scheidswand in dat gebouw gezet zodat er twee lokalen ontstonden. Door de toename van het aantal leerlingen, rond 1900 zaten er 200 kinderen op school volgens de verhalen soms met z’n zevenen in de bank, was nieuwbouw noodzakelijk.
Het schoolgebouw van 1902 bezat drie lokalen met voor een uitbouw in het midden en zoals op de foto te zien ook een uitbouw aan de achterkant.
Dit schoolgebouw werd in 1950 vervangen door de Foeke Sjoerds Skoalle, eerst bestaande uit 4 lokalen, in 1953 uitgebreid tot 5 lokalen en nog weer later tot 7 lokalen en een gemeenschapsruimte.
Op de voorgrond is nog grasland te zien, daar staan tegenwoordig de huizen Langgrousterwei 27, 29 en 31.
De christelijke lagere school, 1937.
Het lagere schoolgebouw van 1902 aan de voorkant. Het is duidelijk dat de foto van vóór de oorlog is want de bomen staan er allemaal nog: na de oorlog waren ze verdwenen, opgestookt in de kachel.
Ook hier is weer de uitbouw te zien, aan de zijkanten waarvan een lagere uitbouw, waarschijnlijk voor de toiletten.
Het huis achter de twee linkse bomen is de woning van de hoofdonderwijzer, in 1934 gebouwd als opvolger van de hoofdonderwijzerswoning van 1868.
De meest linkse huizen zijn ook van 1934 en zijn Langgrousterwei 33 en 35.
Op de voorgrond is bouwland te zien, daar is in 1987 ook bebouwing gekomen: Langgrousterwei 17.
Christelijk schoolgebouw aan de Langgrousterwei, 1940.
Deze foto is duidelijk van vóór of in het begin van de Tweede Wereldoorlog, kijk maar naar de bomen. In de laatste oorlogswinter zijn ze allemaal gekapt en in de kachel opgestookt. De meeste in de eigen kachels van de school maar een aantal bomen is ook beschikbaar gesteld aan een brandstoffencommissie in het dorp die beschikbare bomen regelde voor (oudere) mensen die niet zelf voor brandstof konden zorgen.
De kinderen op het schoolplein zijn mogelijk kinderen van het hoofd der school, Sietse Wiersma; ze staan mooi op volgorde van leeftijd! In het huis naast de school, gebouwd in 1934, woonde Wiersma.
De andere huizen aan deze kant van de straat, links op de foto, zijn ook in de jaren dertig gebouwd. Het eerste blokje, de huidige nummers 27 en 29 van de Langgrousterwei, ontbreken nog, die zijn in 1965-1966 gebouwd.
Na 1950 toen de Foeke Sjoerds Skoalle in gebruik genomen werd, was dit oude schoolgebouw uit 1902 overbodig en werd het voor meerdere doeleinden gebruikt, o.a. als pakhuis en voor opslag van bloembollen van de toen nog bestaande coöperatie.
In de herfst van 1977 werd het gebouw afgebroken en daarna werd op dezelfde plek de huidige bungalow gebouwd door Taede en Baafke Weidenaar. Tegenwoordig wonen Bram en Anneke Weidenaar-Bergema er. Er is nog een klein aandenken aan het oude gebouw bewaard gebleven: in de garage is nog de originele muur te bewonderen met daarin de deur naar ‘Klasse III IV’.
Christelijke School, 1953.
Twee schoolgebouwen op één foto gevangen, links de in 1902 gebouwde tweede christelijke school en rechts het derde schoolgebouw uit 1950.
De foto moet in 1953 gemaakt zijn want toen werd er aan de vierklassige school een vijfde lokaal bijgebouwd: de nieuwe school was al te klein geworden. Helaas was dat vijfde lokaal maar een paar jaar in gebruik omdat ook in Easternijtsjerk toen de naoorlogse emigratie op gang kwam.
Het eerste christelijke schoolgebouw van Easternijtsjerk kwam gereed in maart1868, nadat de schoolvereniging al in 1866 was opgericht.
De school uit 1950 werd genoemd naar de geschiedenisschrijver Foeke Sjoerds die van 1742-1770 onderwijzer in Easternijtsjerk was.
In 2022 werd de Foeke Sjoerds Skoalle afgebroken om plaats te maken voor de hyper moderne nieuwbouw van De Wrâldwizer.
Net als voor 1900 komen er nu ook weer kinderen uit andere dorpen naar de school in Easternijtsjerk: uit Nes, Nijewier en Peazens.
Foeke Sjoerds Skoalle, 1961.
Het eerste schoolgebouw voor het christelijk onderwijs in Easternijtsjerk werd geopend op 3 maart 1868. De opening vond plaats in een schuur omdat het eigenlijke gebouw nog niet klaar was. Het aantal leerlingen nam in de jaren tot 1900 een grote vlucht omdat ook leerlingen uit buurdorpen naar Easternijtsjerk kwamen.
De verhalen over ‘we zaten met zeven kinderen in één bank’ zijn niet van de lucht en dat is te begrijpen omdat er toen 150 leerlingen in twee lokalen een plaatsje moesten vinden.
Het gebouw had oorspronkelijk maar één lokaal, geschikt voor 120 kinderen maar in 1897 was er een houten wand geplaatst zodat er twee lokalen ontstonden.
In 1902 werd een nieuw gebouw verwezenlijkt dat al voor de oorlog weer te klein was en afgekeurd werd door de inspectie voor het onderwijs. Door een bouwstop tijdens de oorlog konden er pas na 1945 nieuwe plannen gemaakt worden en kon in 1950 dit gebouw op een nieuwe plek gerealiseerd worden.
Dit nieuwe gebouw werd de Foeke Sjoerds Skoalle genoemd, naar Foeke Sjoerds (1713-1770), schoenmaker, schoolmeester en geschiedenisschrijver die van 1742 tot zijn dood in Easternijtsjerk werkzaam was.
Op deze foto is het gebouw te zien zoals dat in 1953 was ontstaan toen er nog een extra lokaal bij de andere vier lokalen werd aangebouwd.
