Gunnar Daan – Nederlands architect en beeldend kunstenaar
Gunnar werd geboren op 15 maart 1939 in het Limburgse Plasmolen en vestigde zich in de jaren ’70 in Easternijtsjerk. Hij vertelt in interviews dat zijn fascinatie voor architectuur terugvoert naar zijn ouderlijk huis, een sleets bessensapkleurig Palladiaans buitenhuis op een heuvel in een Engelse landschapstuin.
In een lijst van door hem uitgevoerde werken zien we een restauratie van een steenoven-woonhuis in 1972 als eerste werk staan in Nieuwerkerk aan de IJssel. Andere ontwerpen op zijn naam zijn o.a.: Crystalic in Leeuwarden, het Carillon in Drachten, gemeentehuizen in Dokkum en Zuidhorn, de uitbreiding van het Fries Museum en het Aquaverium bij Grou. Maar hij tekende vooral woonhuizen. Hij maakte ontwerpen passend in de omgeving, zodat er oog kwam voor die omgeving die opwaardering verdiende.
In Easternijtsjerk gaf Gunnar Daan april 1995 een voorzet voor een opwaardering van de kern van het dorp. Met een presentatie op de Expo in 1996 werden zijn ideeën getoond en ideeën en reacties van dorpsbewoners werden geschreven in een commentaarboek. Gunnar zag dat individuele bewoners hun best deden hun huis en hof zo goed mogelijk te tonen, maar de openbare ruimte lag er haveloos en onverzorgd bij. Het plan “Nijsgjirrich nei in nij Easternijtsjerk” was een aanzet tot discussie en ontwikkeling. Er werd gelet op historie, karakter van het dorp, beleving, gebruik, maar ook veiligheid speelde een rol. Gunnar gaf delen van het dorp beeldend weer als ‘de hal van het dorp’, ‘de groene landweg’ en ‘de woonkamer met amphitheatertrappen’. De prachtige schetsen van elk onderdeel van opwaardering maakten bijna iedereen enthousiast. Het plan vroeg om doorzettingsvermogen en volharding om het juiste karakteristieke materiaal te krijgen en de benodigde gelden, maar het lukte. Gunnar Daan zorgde ook, samen met Oane van Driesum voor de bonus op het project; de ‘dorpsbank’ van cortenstaal. Hij maakte verder een ontwerp voor en deelde zijn ideeën over De Fiver en de toegang tot 't Oogh.
Gunnar Daan publiceerde verschillende werken; hij schreef in 2001 met Dieuwke van Ooij het boek ‘Een eigen aardig huis’, waarin ze laten zien en vertellen over het proces bij de bouw van twaalf eigenzinnige woningen. Huizen die elk op hun eigen manier iets zeggen over de opdrachtgevers. Soms in een woonwijk, op een boerenerf, een werkhuis en vakantiehuis. Maar altijd passend bij de bewoners, hun manier van leven en hun visie op de omgeving of de wereld. De architect die zich inleeft en verbeeldt. Als zijn beste project noemde hij Galerie / woonhuis Waalkens te Finsterwolde. Het Driemaandelijkse Tijdschrift voor architectuur wijdde een nummer aan Gunnar Daan in 1991. Zijn architectenbureau Gunnar Daan Architektuur was vanaf 1972 gezeteld in Easternijtsjerk en vanaf 2004 in Burdaard als GDA architecten. Gunnar Daan had landelijke bekendheid als architect, maar in de jaren negentig was hij ook hoogleraar aan de TU Delft. Hij was docent op de HTS Leeuwarden en op de Akademie van Bouwkunst te Groningen. Gunnar was tevens een gewaardeerd tekenaar.
Gunnar en Els Daan-van Brink begonnen op een woonschip in de buurt van Capelle aan de IJssel. Daarna woonden ze een aantal jaren met een broer en schoonzus op een boerderij in Moarre-Ljussens ‘Lyts Huistra State’. Grootvader Daan was gemeentesecretaris in Ternaard en sprak over “in gaadlik plakje”.
Rond 1975 kwamen ze wonen op ‘Donia Sathe’ aan de Ropsterwei. Gunnar en Els Daan kregen vier kinderen.
Gunnar was eigenzinnig en daardoor vernieuwend. “Hij hechtte meer aan waardering van zijn collega’s dan aan die van het publiek. Hij was een man van weinig woorden, maar met een bedachtzame, zelfverzekerde doortastendheid; een karaktereigenschap die een grote verscheidenheid aan werk opleverde.“ (Forum 35/3, Frank Wintermans 1991).
Hij overleed op 30 oktober 2016 in Easternijtsjerk op 77-jarige leeftijd. Het afscheid vond plaats in de boerderij aan de Ropsterwei op de wijze die paste bij zijn levensstijl en werk.
Tekening: De Woonkamer van Easternijtsjerk, Gunnar Daan
